การตรวจสอบประเมินคุณภาพข้าวและข้าวเปลือกเพื่อการซื้อขาย

หลักเกณฑ์ในการประเมินคุณภาพข้าวเพื่อตัดสินราคาข้าวที่ชาวนาน ามาขายนั ้นจะแตกต่างกันไปใน แต่ละพ่อค้าที่รับซื ้อข้าวซึ่งจะได้กล่าวในหัวข้อต่อไป แต่ในทางทฤษฎีโดยทั่วไปแล้วปัจจัยหลัก ๆ ที่ผู้ซื ้อข้าว โดยทั่วไปจะใช้เป็ นเกณฑ์ในการก าหนดราคาข้าวจากชาวนาที่น าข้าวมาขาย ได้แก่

1. ความชื ้น มีบทบาทส าคัญในการก าหนดราคาข้าว ข้าวที่เก็บเกี่ยวในระยะที่เหมาะสม และลดความชื ้น อย่างเหมาะสม เหลือ 13-15% จะมีราคาสูงกว่าข้าวที่มีความชื ้นสูง เนื่องจากข้าวแห้งที่มีความชื ้นเหมาะสม สามารถท าการสีได้ โดยไม่ต้องน ามาลดความชื ้นอีก แต่หากรับซื ้อข้าวที่มีความชื ้นสูง ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการ ลดความชื ้น และสูญเสียน ้าหนักข้าวหลังการลดความชื ้น ดังนั ้น ข้าวที่มีความชื ้นเกินก าหนดจึงถูกตัดราคา

2. ลักษณะทางกายภาพของข้าว โดยการกระเทาะ และขัดสีเพื่อประเมินสีข้าวกล้อง ท้องไข่ ความใสขุ่น ของเมล็ด และสิ่งเจือปนอื่นๆ เช่น ข้าวแดง ข้าวเหลือง ข้าวเสีย หรือข้าวชนิดอื่นปน เป็ นต้น ซึ่งลักษณะเหล่านี ้ ในปริมาณต่างๆกัน จะเป็ นตัวก าหนดราคาข้าว

3. คุณภาพการสี เพื่อประเมินผลของการแปรสภาพจากข้าวเปลือกเป็ นข้าวสาร ปริมาณข้าวรวม ข้าวเต็ม เมล็ด ต้นข้าว ข้าวหักขนาดต่างๆ และปลายข้าว ซึ่งผลได้จากการขัดสีของข้าวที่รับชื ้อ จะเป็ นค่าที่โรงสีใช้ ประเมินผลได้จากการแปรสภาพในโรงสีจริง โดยทั่วไปโรงสีจะตั ้งเกณฑ์ขั ้นต ่าของผลได้จากการขัดสีของข้าวที่ รับซื ้อ หากข้าวที่เกษตรกรน ามาจ าหน่ายมีผลได้จากการขัดสีต ่ากว่าเกณฑ์ จะถูกตัดราคา

4. ประเภทของข้าว ข้าวคุณภาพดีตามความต้องการของตลาดและเป็ นที่นิยมของผู้บริโภค เช่นข้าวหอม มะลิมักมีราคาดีกว่าข้าวขาว